25 jaar Werk aan het Water: Hans Kuipers ’Uiteindelijk verwacht ik een revolutie in de waterzuivering’
Is water uit het riool afval en moeten we het zo behandelen, of kan rioolwater ook een grondstof zijn? Met die vraag houdt Hans Kuipers zich onder meer bezig. Hij is projectmanager zuiveringen bij het waterschap maar zelf noemt hij zich liever adviseur. ‘Dingen beter doen en betere dingen doen’, zo legt hij zijn werk uit.
Het beeld van wat afvalwater is, verandert continu. Het antwoord op de vraag in de inleiding verschuift langzaam richting ‘grondstof’. Een van Hans’ taken is om daar projecten bij te bedenken. ‘Dat is erg divers, erg leuk.’
Om bij het begin te beginnen: gemiddeld gebruikt een inwoner van Nederland zo’n 120 à 125 liter drinkwater per dag. Al het water dat wij lozen, van de douche, de wc, de vaatwasser komt in de riolering. Dat is ‘vuil’ water en dat kun je niet zomaar op oppervlaktewater lozen, vertelt Hans. ‘Het onttrekt daar de zuurstof en zonder zuurstof geen beestjes, geen vissen, geen plantjes.’ Waterschappen zuiveren dat water in afvalwaterzuiveringsinstallaties. En daar gebruiken ze over het algemeen bacteriën voor.
Dat is de situatie zoals die nu is. Maar er gebeurt van alles op het gebied van waterzuivering. Dat heeft onder meer te maken met de wens om afvalstoffen te hergebruiken en het klimaat te sparen. Voorbeeld: vroeger werd biogas dat vrijkwam bij de vergisting van slibresten uit afvalwater gewoon de lucht in geblazen. Nu is het een product. Zo wordt steeds meer gedacht: wat kunnen we ermee? Het heeft ook te maken met het groeiende tekort aan drinkwater.
Veel drinkwater komt uit de grond. Langzamerhand ontstaan initiatieven om andere bronnen van zoet water te gebruiken om water van drinkwaterkwaliteit te maken, legt Hans uit. ‘Want uiteindelijk kun je van afvalwater hartstikke goed drinkwater maken.’
Daarvoor moet er wel iets veranderen in de hoofden van de consumenten. Hans deed ooit een experiment bij een groot hotel. ‘Daar spoelden we de toiletten door met oppervlaktewater, dat er in warme periodes van het jaar groen uitziet. In de warme maanden kregen we dan gigantisch veel commentaar van gasten. Groen water hoorde volgens hen niet in de wc. Dus na verloop van tijd zijn we dat experiment maar gestopt.’
Het vraagt steeds meer om afvalwater te reinigen. Dat komt onder andere door het stijgende medicijngebruik. Drinkwaterbedrijven die oppervlaktewater als bron gebruiken hebben het door het stijgende medicijngebruik steeds moeilijker om aan de normen te voldoen. ‘Die moeten steeds ingewikkeldere, minder duurzame, duurdere technieken toepassen om de bron van het zoete water zo schoon te maken dat ze er drinkwater van kunnen maken. En dat probleem blijft de komende jaren.’
Van goed gereinigd afvalwater kun je ook andere ‘producten’ maken, bijvoorbeeld een grondstof voor waterstof. Daarmee kan het waterschap bijdragen aan schone energie. Binnenkort begint daarmee mogelijk een pilotonderzoek in Flevoland. Hans: Je ziet de afgelopen jaren vraag ontstaan vanuit de industrie aan waterschappen: kun je mij heel schoon water leveren voor de productie van waterstof. Mijn visie is dat het binnen nu en 20 jaar een gewild product gaat worden.’
Uiteindelijk verwacht Hans een revolutie in de waterzuivering. ‘Dan is afvalwater geen afvalwater meer maar een grondstof. Het gaat vrij vlot, dus ik denk dat we binnen nu en vijf jaar weten hoe de zuivering van de toekomst er kan uitzien.’