25 jaar Werk aan het Water: Marijke Visser en Ernst-Jan Giethoorn ‘Uiteindelijk krijg je door de lange samenwerking vertrouwen in elkaar’
De ‘Strandstad van de Randstad’ worden, dat is wat ze begin deze eeuw in Almere voor zich zagen. Nu ligt het eerste stuk van Almere Duin er en wordt er de komende tien jaar hard gewerkt om de wijk af te maken. Bewoners noemen het constante vakantiegevoel in hun huizen in het duinlandschap als een van de kernkwaliteiten van de wijk. Voor de gemeente Almere en Waterschap Zuiderzeeland is Duin een mooie oefening in samenwerken.
Almere Duin is in meerdere opzichten een uniek project. Marijke Visser van het waterschap is er sinds 2008 bij betrokken, eerst als hydroloog en nu als specialist waterveiligheid. Ernst-Jan Giethoorn is sinds dat jaar projectleider bij de afdeling gebiedsontwikkeling van de gemeente Almere en sinds 2016 betrokken bij de ontwikkeling van Duin. Sindsdien trekken de twee samen op. Uniek, zo’n lange en hechte samenwerking tussen de twee overheidsorganisaties, zeggen ze allebei.
Uniek is ook het duinlandschap over een dijk heen, vertelt Marijke. Toen zij in 2008 bij het waterschap begon, lag de samenwerkingsovereenkomst er al. ‘Op de eerste tekeningen zagen we een parkeergarage in de dijk. Dat kan niet, dachten wij, dat doen we niet. Maar bestuurlijk was er de wens om samen te werken. En als je samenwerkt, ga je samen de grenzen opzoeken.’
Niet alleen bleek er meer te kunnen dan gedacht, onderweg veranderden ook de plannen. Ernst-Jan: ‘In het begin gingen we uit van een boulevard op de dijk. Binnendijks zou het duingebied komen.’ Dat idee veranderde toen iedereen ervan overtuigd raakte dat het duingebied zoveel waarde had dat het zou moeten doorlopen tot aan het IJmeer. Ze besloten het duinlandschap over de dijk heen te trekken.
Dat had consequenties voor de dijk. Want een dijk, daar moet je altijd bij kunnen. Om hem te versterken bijvoorbeeld, als het waterpeil in het IJmeer zou stijgen. Op kosten van de gemeente wordt de dijk versterkt op de plaats waar Almere Duin zou komen. De komende 50 tot 100 jaar is hij veilig. Eroverheen wordt het duinzand gestort. Maar de dijk blijft toegankelijk voor als nieuwe dijkverzwaringen in de toekomst nodig zijn. Huizen worden er niet op gebouwd en de stevigheid van de dijk wordt steeds gemonitord.
Ze doen een hoop nuttige kennis op met het project. Toch denkt Marijke niet dat het waterschap snel nog zo’n samenwerking zal aangaan. Marijke: ‘In 2008 beseften we niet hoe snel de klimaatverandering zou gaan en hoe complex het is om dijken in stedelijk gebied te versterken. Als waterschap zeggen we nu: ‘Als je die ruimte hebt rondom je dijk, geef hem dan niet weg.’
Gemeente en waterschap hadden regelmatig andere ideeën over het tot stand komen van het project. De gemeente wilde bijvoorbeeld steeds meer woningen dicht bij de dijk bouwen. Marijke: ‘Daar hebben we intern bij ons wel discussies over gehad..’
Ernst-Jan: ‘Een wat kleiner voorbeeld zijn bomen op de dijk. Onze ontwerpers vonden het belangrijk dat er in het landschap op de dijk bomen kwamen te staan, omdat je die dijk eigenlijk niet meer wilt herkennen.’ Marijke: ‘En wij zeggen, je mag geen bomen op de dijk zetten, want als ze omwaaien trekken de wortels de dijk kapot. Maar goed, het kan wel, als je zorgt dat er voldoende duinzand tussen die boom en de dijk zit.’ Ernst-Jan: ‘Het heeft gewoon tijd nodig. We snapten elkaar ook nog niet helemaal aan het begin van het traject. Uiteindelijk krijg je door de lange samenwerking vertrouwen in elkaar.’ Als gemeente heb je een droombeeld, zegt hij. ‘Maar het is natuurlijk belangrijk om je in de belangen van je gebiedspartners te verplaatsen.’