‘Betrouwbare en toegankelijke gegevens zijn voor alle partijen een gedeeld belang’
In mijn vorige column stond de tussenevaluatie van de Kaderrichtlijn Water (KRW) centraal. Deze keer ga ik in op het belang van betrouwbare gegevens over stoffen en bronnen én de toegankelijkheid daarvan. Ook besteed ik kort aandacht aan het 8e Actieprogramma Nitraatrichtlijn dat tijdens de zomer ter inzage lag en op 1 januari 2026 moet ingaan. Dit actieprogramma kan grote consequenties hebben voor de regio’s.
Dinoterb: een vals alarm met echte gevolgen
In 2024 ontstond commotie omdat het verboden gewasbeschermingsmiddel Dinoterb gevonden zou zijn in het oppervlaktewater bij Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier. Achteraf bleek het te gaan om ‘vals positieve metingen’, waarschijnlijk door de gebruikte materialen, hoewel op de analysemethode niets aan te merken was. Agrariërs in ons gebied betreurden de gang van zaken, omdat de eerdere berichtgeving het imago van de sector heeft geschaad. Waterschap Zuiderzeeland voerde al jaren geen analyses meer op dit middel uit, omdat het in ons beheergebied niet meer werd aangetroffen en analyses veel geld kosten. Na de berichtgeving analyseren we Dinoterb tijdelijk opnieuw, maar tot nu toe is het niet aangetoond. Dat kunnen we nu dus weer afschalen. Dit voorbeeld laat zien hoe belangrijk het is dat resultaten goed worden gemeten én geduid. Anders ontstaat al snel het beeld dat waterschappen hun werk niet goed doen of onvoldoende handhaven. Betrouwbare en toegankelijke gegevens zijn daarmee voor alle partijen een gedeeld belang.
Zonder bronnenanalyse geen goed gesprek
Weten wat er in het water zit en waar het vandaan komt, is noodzakelijk om het goede gesprek te kunnen voeren en de juiste maatregelen te nemen. Bij Zuiderzeeland loopt op dit moment een verkenning naar relevante bronnen en routes van KRW-normoverschrijdende stoffen in het landelijk en stedelijk gebied. Deze verkenning wordt naar verwachting in 2025 afgerond. Daarnaast loopt een onderzoek naar de herkomst van nutriënten in ons beheergebied. Dit onderzoek heeft vertraging opgelopen, maar de resultaten verwachten wij eind 2025. Op basis van beide onderzoeken kunnen we voor nutriënten opnieuw kijken naar de normstelling én eventuele gerichte maatregelen. Voor de gewasbeschermingsmiddelen gelden Europese of landelijke normen, hier kunnen we dus alleen naar maatregelen kijken. Veel (ruwe) data zijn al beschikbaar op onze eigen website, in het Waterkwaliteitsportaal en in de Bestrijdingsmiddelenatlas. Op dit moment werken we aan één kanaal op onze website waar relevante waterkwaliteitsgegevens worden geduid en ook toegankelijk gemaakt. Meer hierover leest u in het artikel over de Informatievijver op pagina 12.
Het 8e Actieprogramma Nitraatrichtlijn (8e APN): risico’s voor regio en vertrouwen
Het 8e APN heeft als doel om waterverontreiniging vanuit de landbouw te verminderen en te voorkomen, te voldoen aan de norm van 50 mg/l nitraat in het bovenste grondwater en eutrofiëring van oppervlaktewater tegen te gaan. Daarmee draagt het programma bij aan de doelen van de KRW. De waterschappen zien dat het ontwerp-8e APN op veel punten nog onvolledig is en te weinig of niet bijdraagt aan de doelen voor grond- en oppervlaktewater. Het risico bestaat dat de restopgave voor nutriënten in oppervlaktewater wordt afgewenteld op de regio en dat Nederland/de regio juridische risico’s loopt als de nutriëntendoelen niet worden gehaald. Ook ontbreekt consistent landbouwbeleid dat leidt tot goede waterkwaliteit. Bovendien worden maatregelen uit het vorige actieprogramma gewijzigd of afgezwakt, wat het draagvlak in het gebied aan kan tasten en het vertrouwen in de overheid schaadt. De Unie van Waterschappen heeft daarom een inspraakreactie ingediend bij het Ministerie van LVVN om de zorgen over de tekortkomingen van het 8e APN kenbaar te maken en suggesties voor verbeteringen gedaan. U kunt de stukken raadplegen op de website van de Unie van waterschappen.
Jo Caris, Heemraad Waterschap Zuiderzeeland
Ontvang het agrarisch nieuws in uw inbox
Altijd als eerste op de hoogte? Meld u aan en ontvang ons agrarisch nieuws automatisch in uw mailbox!
