Terug naar water op peil houden

Hevels

Hevels spelen een belangrijke rol in het waterbeheer. Een hevel is een systeem dat water uit de meren over de dijk heen transporteert. Het oostelijke deel van de Noordoostpolder en Urk liggen hoger in de polder. Deze hoger gelegen gebieden krijgen door hevels voldoende water. Op andere plekken in Flevoland dragen hevels bij aan de waterkwaliteit in het achterliggende gebied. Dit is bijvoorbeeld in het gebied tussen Urk en Espel, de Zuigerplas en het Bovenwater het geval. Op deze pagina leest u meer over hevels.

Hoe werkt een hevel?

Vlak onder de grond in de dijk ligt een hevelleiding (zie onderstaande afbeelding). Deze begint bij een waterbron, zoals het Zwarte Meer, en loopt naar een hevelhuisje. In dit huisje staat een vacuümpomp die alle lucht uit de hevelleiding zuigt. Hierdoor ontstaat er een onderdruk in de leiding. Dit vacuüm zorgt ervoor dat het water wordt aangezogen en door de leiding stroomt. Als het water eenmaal stroomt, blijft het onder vrij verval stromen en gaat de vacuümpomp uit. Het water stroomt vervolgens via een uitstroombak naar de sloot achter de dijk.

Wat is het verschil tussen een waterinlaat en een hevel?

In Flevoland laten we in een aantal gebieden water de polder in met hevels en waterinlaten. Inlaten kunnen over het algemeen meer water de polder in laten stromen dan hevels. Bij een hevel is een vacuümpomp nodig. Bij een waterinlaat kan het water direct door de zwaartekracht de polder instromen. Op plekken waar veel water nodig is, staat over het algemeen een inlaat en waar wat minder water nodig is, staat een hevel.

Efficiënt waterstanden in sloten beheren

Al onze hevels zijn gekoppeld aan een geautomatiseerd waterstandbeheersysteem. Dit systeem regelt de waterstand in de tochten en sloten. Zodra de waterstand aan de lage kant is, laat de hevel automatisch water in. Dit zorgt ervoor dat er altijd precies genoeg water is voor landbouw en natuur. De hevels die bijdragen aan een betere waterkwaliteit gaan aan als de meter erachter aangeeft dat het nodig is voor de waterkwaliteit. Bijvoorbeeld: de hevels langs de Westermeerdijk gaan aan als het ijzer- en zoutgehalte in het water te hoog zijn. Ook dit is geautomatiseerd, zodat er niet te veel water de Noordoostpolder instroomt.

Tip: wilt u meer weten over de waterstand in wateraanvoergebieden? Kijk dan op deze pagina.

Doorsnede hevel: illustratie

Illustratie met een doorsnede van een hevel. Te zien is hoe de hevel Schelpenpad in de Zwartemeerdijk is opgebouwd. Boven op de dijk staat het hevelhuisje. De hevelleiding ligt vlak onder de graslaag van de dijk. Het ene uiteinde van de leiding ligt in het Zwarte Meer. Het andere uiteinde van de leiding komt uit in een uitstroombak waar het water naar de sloot in het gebied achter de dijk toe stroomt.

Bijzondere waterwerken in ons gebied

Wist u dat er bijzondere waterwerken zoals hevels, waterinlaten en gemalen in ons gebied te vinden zijn? Neem een kijkje op deze informatiepagina over watererfgoed en cultuur.