De geschiedenis van de drooglegging van de Flevolandse polders mag niet verloren gaan. Dat hebben Waterschap Zuiderzeeland, Provincie Flevoland, de gemeenten en de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed samen afgesproken. En dus wordt het watererfgoed in het ’nieuwe land’ zo goed mogelijk bewaard, door onder anderen mensen van het waterschap.

Zuiderzeeland heeft zelf al zo’n 165 watererfgoedobjecten in beheer, maar Flevoland heeft er veel meer. Alle waterwerken met historische waarde staan op een lijst en krijgen van de werkgroep een waarde. De inlaat in de Noordermeerdijk bij Rutten heeft bijvoorbeeld een hele hoge score van 7 punten. Dat betekent dat daar alles op alles wordt gezet om de geschiedenis levend te houden. ‘En oude betonputten en dergelijke krijgen weer een lagere score.’

Museumstukken in gebruik

Het watererfgoed in het gebied van Zuiderzeeland is niet alleen bijzonder vanwege het verhaal erachter. De ‘museumstukken’ zijn vaak ook gewoon nog in gebruik. Zo ook deze inlaat, waar al sinds de aanleg van de polder water binnen wordt gelaten. 
‘Ja, dat is wel mooi, ja. Dat ze gewoon nog werken, na al die jaren. Maar het hele systeem zit dan ook heel vernuftig in elkaar. Daar is ontzettend goed over nagedacht en kan nog jaren mee’, legt Rob Warmolts van Zuiderzeeland uit.
Hij is als senior opzichter watergangen betrokken bij de werkgroep die alle watererfgoederen beheert. Samen met de externe partners worden ze onderhouden, behouden en waar mogelijk toegankelijk gemaakt voor het publiek.

Hevel bij Kadoelen

‘Zoals bij de hevel bij Kadoelen in de Noordoostpolder, die wordt vervangen. Als werkgroep hebben we besloten dat het huisje dat erbij hoort en de installatie intact moet blijven. En dat er in de deur een groot raam komt, zodat mensen de geschiedenis letterlijk kunnen bekijken.’
De moeilijkheid bij het beheer is wel: hoe blijven de erfgoederen werkbaar in deze moderne tijden? Rob: ‘Vroeger was er meer mankracht beschikbaar voor al die waterwerken, waar alles nog handmatig ging. Tegenwoordig moeten we het met minder mensen doen, omdat de automatisering dat mogelijk maakte bij verschillende objecten.’
Vroeger waren er bijvoorbeeld 1500 stuwputten van beton in het gebied. Deze hadden een betonnen raamwerk en een houten schotje om het waterpeil in een kavelsloot te verhogen. ‘Arbotechnisch is het niet meer verantwoord om de zware raamwerken anders in te stellen. Die zijn daarom inmiddels bijna allemaal vervangen door modernere stuwputten. Maar enkele van die oude betonnen putten laten we intact en staan ook op de watererfgoedlijst.’

Verhaal van zee naar land

Daardoor moeten er soms creatieve oplossingen worden verzonnen. ‘Deze inlaat in de Noordermeerdijk bijvoorbeeld, had kleppen die we met de hand open en dicht moesten draaien. Nu is dat geautomatiseerd. We kunnen het op afstand bedienen, zonder dat het uiterlijk van het bouwwerk is veranderd. Op die manier kunnen we het verhaal van zee naar land blijven vertellen.’
Het beheer van het watererfgoed gaat in deze tijden van corona gewoon door. ‘Iedereen rijdt alleen in zijn eentje naar werklocaties.’ En het werken vanuit huis is volgens Rob heel goed te doen. ‘Overleggen via Teams gaat prima. Alleen met externen is dat soms lastig. Je kunt dan niet zo gemakkelijk even de kaart erbij pakken om dingen te verduidelijken.’

Kaartje leggen met de lunch

En hij mist de thuisbasis aan de Havenstraat in Emmeloord. ‘Het contact met de collega’s, de praatjes aan de koffietafel en even een kaartje leggen met de lunch. Ja, dat mis ik wel. Maar er zijn ook dingen die ik meeneem uit deze tijd. Thuiswerken zag ik nooit zitten, maar nu zie ik daar ook wel weer de voordelen van. Dus ik ga dat straks toch vaker doen, denk ik.’