Meerkoetentocht
In 2024 werden hoge concentraties PFAS gemeten in de Meerkoetentocht in Lelystad. De bron is een bodem- en grondwaterverontreiniging op een voormalig brandblusoefenterrein in de directe nabijheid van de Meerkoetentocht. De provincie Flevoland, gemeente Lelystad en de Omgevingsdienst Flevoland, Gooi- en Vechtstreek (OFGV) en het waterschap werken samen om de verontreiniging beter in beeld te krijgen en te onderzoeken. Het doel is om de oorzaak en omvang vaststellen en mogelijke maatregelen voorbereiden. Op deze pagina leest u hier meer over.
Het waterschap neemt maandelijks watermonsters voor monitoring
Binnen de groep PFAS bestaan er duizenden soorten verbindingen. De PFAS-verontreiniging in de Meerkoetentocht bestaat voor het overgrote deel uit PFOS. Dit is een specifieke PFAS-verbinding. Daarnaast treffen we ook andere PFAS-verbindingen zoals PFHxS in het water aan. Elke maand neemt het waterschap watermonsters uit de Meerkoetentocht. Zo monitoren we de PFAS-concentraties op enkele vaste plekken en zien we wat er in het water verandert door de tijd heen. De plekken waar we monsters nemen, ziet u op onderstaand kaartje.
Voorgaande updates
Meetresultaten zijn omgerekend naar PEQ per liter
Omdat er duizenden verschillende soorten PFAS zijn, is er in het onderzoek gewerkt met een methode die ervoor zorgt dat we de verschillende soorten met elkaar kunnen vergelijken. De concentraties zijn omgerekend naar zogeheten PFOA-equivalenten (PEQ). De waarden worden uitgedrukt in nanogram PEQ per liter.
PFAS-concentraties in Meerkoetentocht in droge zomermaanden het hoogst
De concentraties in het water in de Meerkoetentocht blijven onverminderd hoog. Met name het deel van onderzoekspunt drie tot en met acht. Dit is het deel van de Meerkoetentocht tussen het voormalig brandblusoefenterrein en de Larservaart. Wel zien we seizoenfluctuaties. In de winterperiode, als het meer regent, verdunt het water in de meerkoetentocht met schoon regenwater en zijn de concentraties het laagst. Net als in 2024 waren de concentraties in 2025 in de droge zomermaanden het hoogst.
De hoogste PFAS-concentraties consequent tussen Talingweg en Larservaart
In dit gebied varieert de concentratie van PFOS tussen de 56 en 830 nanogram PEQ per liter. Het effect van beregening tijdens droge periodes is duidelijk zichtbaar. Door wateronttrekking uit de Meerkoetentocht voor beregening ontstaat een omgekeerde stromingsrichting. Hierdoor stroomt relatief schoon water uit de Larservaart in de Meerkoetentocht. Als gevolg hiervan verschuiven de hoge PFAS-concentraties richting het aangrenzende agrarische gebied.
Alleen risicogrenzen van RIVM voor zwemmen en beregenen moestuinen bekend
Om gezondheidsrisico’s te beoordelen ontwikkelt het RIVM advieswaarden. Sinds mei 2024 zijn twee advieswaarden/risicogrenzen bij activiteiten in en met PFAS-vervuild water bekend. Voor zwemmen ligt de risicogrens bij 280 nanogram PEQ per liter. Voor het beregenen van een eigen moestuin ligt de risicogrens bij 350 nanogram PEQ per liter. De meetresultaten van de locaties in de Meerkoetentocht tussen het voormalig brandblusoefenterrein en de Larservaart zitten vrijwel allemaal boven de risicogrens voor beregening van moestuinen. Er is nog geen risicogrens voor de landbouwsector. Op dit moment werkt het RIVM aan de ontwikkeling hiervan.