Water voor behoud natuurgebied de Witte Zandvlakte bij Urk

Vogels en waterplanten in natuurgebied de Witte Zandvlakte zijn blij met het water dat het gebied instroomt. Het net gerenoveerde opvoergemaal Toppad maakt dat mogelijk. Door de goede watercirculatie in het gebied verbetert de leefomgeving van planten en dieren in het natuurgebied bij Urk. ‘De renovatie van het opvoergemaal had wat voeten in aarde. Het uiteindelijke resultaat is mooi en het functioneert goed. En daar gaat het om’, vertelt Marc van Wijk, projectleider elektrotechniek bij Waterschap Zuiderzeeland.

Natuurgebied Toppad, ook bekend als de Witte Zandvlakte, is een Staatsnatuurmonument in de bebouwde omgeving van Urk. Het gebied bestaat uit een oud en een nieuw deel. Het oude deel, het kerngebied, is een restant van de Staart van het eiland Urk. Dankzij de kleiarme, kalkrijke zandige bodem zijn er verschillende leefomgevingen voor planten en dieren. Vochtig grasland, open water, rietland en bos. Het nieuwe deel is in 1994 toegevoegd als buffer tussen het reservaat en de aangrenzende woonwijk De Staart langs de Urkerweg. Er leven meer dan 40 broedvogelsoorten en bijzondere plantensoorten in dit kleine stukje natuur. Het opvoergemaal Toppad zorgt voor de aanvoer van water, zodat deze natuur bij Urk behouden blijft.

Afstemming met de aannemer is cruciaal

Samen met aannemer Pannekoek GWW zijn alle aanpassingen aan het opvoergemaal gerealiseerd. Een van de aanpassingen was de nieuwe instroombak waar het water uit de sloot instroomt. Pieter Vos, projectleider civiele techniek bij Waterschap Zuiderzeeland: ‘Afstemming met de aannemer is in de uitvoering cruciaal. Je moet inspelen op iedere verandering tijdens de uitvoering van de werkzaamheden. Al snel bleek dat de ondergrond waar de instroombak moest komen, zachter was dan gedacht. We moesten daarom voor langere palen voor de fundering kiezen. Met deze aanpassing verzakt de instroombak in de toekomst niet.’  

Wijzigingen in de uitvoering zijn uitdagend

Niet alleen de fundering van de instroombak was een reden tot aanpassing van de werkzaamheden. ‘Het was niet duidelijk waar de elektriciteitskabel lag. Ook een precieze lokalisering met het energiebedrijf maakte dat niet duidelijk. Uiteindelijk hebben we besloten om de instroombak op een andere plek te plaatsen, vier meter verderop. Dit soort wijzigingen zijn best uitdagend en kosten meer tijd. Uiteindelijk is het mooi dat we de juiste oplossing hebben gevonden. De renovatie heeft door wijzigingen in de uitvoering een aantal weken langer geduurd dan gepland.’ 

Werking van het opvoergemaal

Het slootwater vanuit Urk stroomt langs het natuurgebied de Witte Zandvlakte en het opvoergemaal. Via de nieuwe instroombak wordt het slootwater naar de pompput aangezogen. Van Wijk: ‘Het plafond van de pompput hebben we met beton opgehoogd tot straatniveau. De nieuwe pomp pompt het water weer via een leiding naar het natuurgebied. Op die manier circuleert het water constant en houden we de waterkwaliteit goed in het natuurgebied. Een peilmeter in het natuurgebied de Witte Zandvlakte geeft aan hoeveel water nodig is. Deze is gekoppeld aan de nieuwe elektrische besturingskast. Vanuit het natuurgebied stroomt het overtollige water weer in de omliggende sloot.’  

Locatie van het opvoergemaal Toppad 

Kaart met de locatie waar de werkzaamheden plaatsvinden op Urk.