Door het hele gebied van Waterschap Zuiderzeeland ligt 250 kilometer aan persleidingen, die ons afvalwater vanaf de rioolgemalen naar de vijf waterzuiveringen brengen. ‘Zij zijn de slagaders van ons rioleringssysteem’, vertelt persleidingbeheerder George Galama van het waterschap. Goed dus om die eens in de zoveel tijd te inspecteren.  

Zoals bij rioolgemaal Emmeloord-Zuid aan de Fabrieksweg deze herfst. Hier komt per dag 2.000 kuub afvalwater binnen uit Marknesse en een deel van Emmeloord.  ‘In totaal hebben we in de Noordoostpolder dertien rioolgemalen om al het afvalwater uit de polder naar de afval water zuiverings installatie (AWZI) in Tollebeek te brengen.’ Hier zuivert het waterschap het water en laat het schone water weer terugstromen in de Urkervaart.   Persleidingen transporteren afvalwater onder een hoge druk naar de afvalwaterzuivering. Tot een paar jaar geleden werden deze leidingen niet geïnspecteerd. Nu ze ouder worden, moest dat anders.  

Afvalwater op straat 

George: ‘Want als er iets mis is met die leidingen, kan dat grote problemen veroorzaken. Bij een leidingbreuk of grote verstopping bijvoorbeeld, zou dat afvalwater vanuit de bodem op straat kunnen terechtkomen. En dat kan weer risico’s met zich meebrengen voor de volksgezondheid.’ 
Er werd een plan van aanpak gemaakt, waarin de zestien risicovolste persleidingen werden aangewezen. ‘Zoals bijvoorbeeld de leidingen in stedelijk gebied.’ George en zijn collega’s werken die lijst af. ‘De persleiding bij rioolgemaal Emmeloord-Zuid is de derde die we inspecteren. De twee hiervoor waren voor 95 procent in orde, dat valt ons mee.’ 

Foam pigs 

Een controle van zo’n persleiding is niet zomaar gedaan, vertelt George. ‘Eerst bouwen we een lanceerinrichting. Daar doorheen laten we zogeheten foam pigs de leiding in zakken. Dit zijn een soort enorme sponzen, die langs de wanden van de leiding gaan.’ 

Na een uur en drie kwartier worden deze foam pigs er bij de zuivering in Tollebeek weer uitgespuugd. ‘Aan hoe ze er dan uitzien, kunnen we veel aflezen over de staat van de persleiding. We letten bijvoorbeeld op hoeveel vuil ze hebben meegenomen.’ 

Als de leiding hiermee is schoongemaakt, gaan er speciale foam pigs met sensoren in voor nader onderzoek. ‘Deze kunnen veel specifiekere informatie geven over de staat van de leiding. Ze meten bijvoorbeeld de wanddikte en de hoogteligging. Al die gegevens worden weer vergeleken met onze tekeningen, zodat we eventuele zwakke punten kunnen signaleren.’ 

Tankwagens 

Bij problemen zoals een verstopping of leidingbreuk, onderneemt het waterschap direct actie. Ook tijdens de inspecties. ‘We hebben een graafmachine paraat, stukken leiding met koppelingen, mankracht en twee tankwagens. Als we een deel van de persleiding moeten repareren, moet dit rioolgemaal namelijk uit en voeren we het afvalwater af met de tankwagens. Want die stroom aan afvalwater blijft natuurlijk gewoon komen.’ 
Zonder al te grote obstakels is de controle met een week klaar. ‘Dan kunnen we door met de voorbereidingen van de volgende op de lijst. Als die afgewerkt is, hebben we trouwens nog negentig persleidingen die we moeten inspecteren.’ 

George Galama bij de inspectie van de persleiding bij rioolgemaal Emmeloord-Zuid.

Corona 

Als persleidingbeheerder verzorgt George al het regelwerk rond de inspecties. ‘Ik ben verantwoordelijk voor bijvoorbeeld de planning, de voorbereidingen en de aanbesteding.’ Dat doet hij sinds de coronacrisis vooral vanuit huis. ‘In het waterschapshuis mochten wij in het begin niet komen en de laatste tijd heel af en toe. Gezien de huidige ontwikkelingen rond het virus, zal dat voorlopig wel weer van de baan zijn.’ 
Zijn werk heeft daar overigens niet onder te lijden, verzekert hij. ‘Ons werk moet gewoon doorgaan, lockdown of niet. Daar vind je ook wel je weg in. Maar op een gegeven moment ga je wel het contact met collega’s missen.’