Nog steeds te veel PFOS in Meerkoetentocht

Bij de Meerkoetentocht in Lelystad blijven de PFOS*-concentraties in het oppervlaktewater fors boven de toegestane norm. Aanvullend onderzoek naar de waterkwaliteit heeft dit aangetoond. Goed nieuws is dat de waterbodems in en rondom de Meerkoetentocht goed genoeg zijn. Helaas zitten in twee zijsloten te hoge PFOS-concentraties in de waterbodem. Het is nog steeds onduidelijk wat de oorzaak van de verontreiniging in de Meerkoetentocht is. Het onderzoek naar de bron loopt door en daarom gaat Waterschap Zuiderzeeland binnenkort starten met een bodem- en grondwateronderzoek.

Nieuw onderzoek water Meerkoetentocht, nog steeds hoge PFOS-concentraties

De waterkwaliteitsonderzoeken bevestigen dat er in het water in de Meerkoetentocht te hoge PFOS-concentraties aanwezig zijn. Verschillende meetpunten in de Meerkoetentocht zijn inmiddels meerdere keren onderzocht. Uit de laatste metingen begin augustus bleken de PFOS-concentraties aanmerkelijk lager, maar nog steeds ver boven de norm. Op basis van alle meetgegevens van het oppervlaktewater kunnen we concluderen dat de PFOS-verontreiniging in de Meerkoetentocht zich heen en weer verplaatst. De verschillende weersomstandigheden op het moment van de monsternames is hier de oorzaak van.

Kaart met meetgegevens PFOS-concentraties in en rond Meerkoetentocht

PFOS in het water in onze polders over het algemeen onder de grenswaarden

We zien dat PFOS in alle wateren in Flevoland voorkomt. Dit beeld is niet anders dan in de rest van Nederland. Ook in landelijk gebied en in natuurgebieden wordt PFOS vaak in lage concentraties aangetroffen. Over het algemeen zijn de concentraties wat hoger dan de wettelijke norm. Deze wettelijke norm is zeer laag en zo gesteld dat deze bescherming biedt voor organismen in het water. Als de norm ruim wordt overschreden, is er een mogelijk risico op nadelige effecten voor planten en dieren die in het water leven. In de Meerkoetentocht is dit het geval. Hier is sprake van een forse overschrijding van de PFOS-norm. Onderzoek op meetpunten in andere gebieden in Flevoland laten normale PFOS-concentraties zien. Dat noemen we normaal, omdat inmiddels bijna overal in Nederland PFAS (waaronder dus ook PFOS vallen) in de bodem, het (grond)water, planten, dieren en mensen zitten. De PFAS/PFOS meetresultaten van locaties in de andere gebieden voldoen ruimschoots aan gebruikadvieswaarden (risicogrenswaarden) van het RIVM. Deze advieswaarden gelden voor het beregenen van moestuinen of akkers en voor het zwemwater. U vindt een kaartje met toelichting bij de vraag "PFOS in oppervlaktewater in Flevoland?" op de pagina met de meest gestelde vragen.

De waterbodem in de Meerkoetentocht is maar heel licht verontreinigd

Wij hebben begin augustus de waterbodem in de Meerkoetentocht en de aangrenzende watergangen onderzocht. De waterbodems van de Meerkoetentocht, Larservaart en Vliegtuigtocht bevatten zeer lage PFOS-concentraties. Als deze wateren in de toekomst gebaggerd worden, mag het slib op de kant worden gelegd. Dit geldt niet voor de waterbodems van twee van de zijsloten van de Meerkoetentocht. Deze waterbodems bevatten hoge PFOS-concentraties. Als hier gebaggerd gaat worden, dan moet het slib meteen afgevoerd worden. Op onderstaand kaartje zijn dit de twee oranje gekleurde sloten. Meer informatie over de beoordeling van de waterbodems vindt u bij het kopje "Welke norm is bij het waterbodemonderzoek gebruikt?" op de pagina met meest gestelde vragen.  

Kaart met uitkomsten waterbodemonderzoek

Het onderzoek naar de oorzaak van de verontreiniging gaat door

Het is op dit moment nog onduidelijk wat de oorzaak is van de PFOS-verontreiniging in de Meerkoetentocht. Uit het onlangs uitgevoerde brononderzoek komen enkele mogelijke verontreinigingsbronnen naar voren. Eén ervan ligt pal langs de Meerkoetentocht: het voormalig trainingscentrum brandbestrijding aan de Talingweg. Hier vonden tot 1995 brandblustrainingen plaats, met onder andere PFAS/PFOS-houdend blusschuim dat toen gebruikelijk was. Of dit terrein de oorzaak is van verontreiniging is, moet nog blijken. Daarom starten we binnenkort een bodem- en grondwateronderzoek.

* PFOS behoort tot de verzamelgroep PFAS (poly- en perfluoralkylstoffen). Dit zijn door de mens gemaakte stoffen die van nature niet in het milieu voorkomen. PFAS kunnen water, vet en vuil afstoten en worden bijvoorbeeld verwerkt in cosmetische producten, pannen en regenkleding. Verschillende PFAS en dus ook PFOS, staan op de landelijke lijst ‘Zeer Zorgwekkende Stoffen (ZZS)’. Deze stoffen zijn onder andere kankerverwekkend, giftig bij lage concentraties en hopen zich op in het milieu. PFAS zijn niet of nauwelijks afbreekbaar, waardoor ze overal in Nederland in water en bodem worden aangetroffen.