Op zo ongeveer het laagste plekje van Flevoland staat ondergemaal Piet Oberman. Al sinds 1975 zorgt deze installatie ervoor dat het waterpeil in ‘het afvoerputje van de Noordoostpolder’ laag genoeg blijft om wateroverlast te voorkomen. Na al die jaren trouwe dienst, was het wel eens toe aan een grondige renovatie. Projectleiders Marc Hansen en Marc van Wijk van Waterschap Zuiderzeeland leiden dit project in goede banen.

De Piet Oberman zorgt ervoor dat het water uit de Han Stijkeltocht wordt afgevoerd via de Urkervaart. Het ondergemaal is vernoemd naar de gelijknamige verzetsman uit de Tweede Wereldoorlog. Die was betrokken bij De Overval in 1944 in Leeuwarden, waarbij vijftig gevangenen uit het Leeuwarder Huis van Bewaring werden bevrijd uit handen van de Duitsers. Een gemaal met een geschiedenis, dus. Zoals zoveel waterobjecten van Zuiderzeeland. Daarom zijn de waterschappers er zuinig op. ‘Maar ook omdat de gemalen ervoor zorgen dat we hier niet weer onder water komen te staan, zoals in 1998.’ 

Kans op defecten

Gemaal Piet Oberman was minder ‘bedrijfszeker’. Hansen is als projectleider verantwoordelijk voor het werktuigbouwkundige deel van het project: ‘De kans op defecten bij een oudere installatie is groter. We renoveren daarom de hele installatie van dit ondergemaal. Daarbij kijken we ook naar duurzame en milieuvriendelijke aanpassingen. Bij dit gemaal stappen we bijvoorbeeld voor de pompen over van vetsmering naar watersmering.’ 
Verder worden beide pompen en tandwielkasten gereviseerd. ‘De elektromotoren van beide pompen vervangen we voor energie-efficiëntere motoren, vertelt Van Wijk, die als projectleider verantwoordelijk is voor het elektrotechnische deel. 

‘We vervangen de complete elektrische installatie met nieuwe besturing. De installatie krijgt bijvoorbeeld een touchscreen in plaats van handbediende drukknoppen. Dat maakt het straks iets gemakkelijker werken en we kunnen het gemaal met de nieuwe techniek ook beter en dus zuiniger laten draaien.’

Bestrating hergebruiken

Daarnaast zijn de inlaatleiding en de verroeste terugslagkleppen vervangen. Verder wordt het gemaal voorzien van nieuwe damwanden, beschoeiing en bodembescherming. Hansen: ‘De houten beschoeiing aan de zijkanten is ook aangepakt en straks als alles achter de rug is, wordt de bestrating weer op orde gemaakt. Daarvoor worden de oude straatstenen hergebruikt.’

De klus ging begin juni van start en duurt tot ongeveer oktober. Van Wijk: ‘Omdat het gemaal wel moet blijven draaien, voert de aannemer de werkzaamheden aan de twee pompen om en om uit. Zo blijft er altijd één pomp werkzaam.’
Het team van acht projectleiders van Zuiderzeeland doet om de vijftien jaar een check-up bij de waterwerken van het schap. Als er een renovatie nodig is, wordt dat zo kostenefficiënt en duurzaam mogelijk gedaan. 

Bouwstoffen gescheiden

Tijdens de renovatie van de Piet Oberman worden bijvoorbeeld de vrijkomende bouwstoffen gescheiden en afgevoerd naar erkende verwerkers. Daarnaast worden de pompen, het gebouw en terugslagkleppen hergebruikt.
Leuk werk, vinden beide heren. ‘Het is een veelzijdige baan’, vertelt Van Wijk. ‘Je bent van a tot z betrokken bij projecten. In de voorbereiding schrijf je de bestekken en voert de aanbesteding uit. Daarna begeleid je zelf de uitvoering tot het eindresultaat. Dat is mooi.’

Corona

Door corona moesten de heren de bouwvergaderingen even via Teams doen en dat was wel even wennen. Hansen: ‘Je pakt niet zomaar even een bouwtekening erbij of schiet iemand aan voor een kort overleg.’ Van Wijk: ‘Maar voor het schrijven van de bestekken, vond ik het eigenlijk soms wel handig om thuis te zijn. Daar is het toch rustiger dan met alle collega’s om je heen. Ik werd er productiever van.’