Digitale startbijeenkomst verkenning Versterking IJsselmeerdijk

Met name de gras- en steenbekleding moet worden aangepakt, naar verwachting in combinatie met een dijkverhoging. Wat er precies moet gebeuren en hoe we dat dan gaan doen, verschilt ook nog per deeltraject. Dat zal in deze verkenningsfase verder duidelijk moeten worden.

​​​​​​Naar aanleiding van de toetsing en nieuwe normering in 2017, moeten we ons voorbereiden op hogere waterstanden en hogere golven op het IJsselmeer. Daarmee moeten we in het ontwerp van de versterking rekening houden. De strengere norm heeft te maken met de economische ontwikkeling achter de dijk.

We krijgen veel vragen over het fietspad. Feitelijk is het geen fietspad, maar een buitendijks onderhoudspad. Het onderhoudspad maakt deel uit van de dijkbekleding en het is ook de bedoeling dat bij storm golven hierop stukslaan. Het pad is opengesteld voor recreatief medegebruik en maakt ook onderdeel uit van een landelijk netwerk van fietspaden. Daar zijn wij ons van bewust. Tijdens de uitvoering kan het zijn dat het fietspad tijdelijk afgesloten moet worden. In de planvorming willen we graag kijken of het fietspad aantrekkelijker kan worden gemaakt. Daarvoor organiseren wij thematafels (b.v. over recreatie), waarin we inwoners uitnodigen om met ons hierover na te denken. De intentie is dat het fietspad blijft zoals het is en wellicht nog stukje mooier wordt. Het onderhoudspad is afgekeurd, dus er moet sowieso wat gebeuren met dit pad.

We willen in gesprek met anderen over dit soort onderwerpen en kijken waar de mogelijkheden liggen. Natuurlijk blijft de kerntaak altijd waterveiligheid en het onderhouden van de dijk. Als het op een andere manier aantrekkelijker gemaakt kan worden en hiervoor medefinanciers kunnen worden gevonden, dan gaan we daarvoor. Die samenwerking gaan we actief zoeken.

Daar is ons hele project (denk ook aan de nieuwe normen) eigenlijk op gericht om ook voor de langere termijn toekomstbestendig te zijn. Onze horizon is 2080. Het programma zit zo in elkaar dat iedere 12 jaar de dijken worden getoetst. Als je dan constateert dat het opnieuw aan vervanging toe is, moeten we opnieuw aan de slag. Duurzaamheid is voor ons project een van de speerpunten, zodat ons project ook bijdraagt aan de oplossing en niet aan het probleem. Denk aan het project zo uitvoeren dat we geen of zo min CO₂ uitstoten, of dat we geen schaarse grondstoffen gebruiken. De mogelijk hiervoor (de bouwstenen die dit mogelijk maken) zoeken we de komende jaren uit.

• In hoeverre kan hiermee tijdens de werkzaamheden rekening worden gehouden? Voor de fuikenvisserij zijn met name bepaalde seizoenen van belang. We zijn daarom ook benieuwd of er stukje voor stukje aan de dijk gewerkt wordt en sluitingen tijdelijk zijn en wordt daarover gecommuniceerd?

Ja, die hebben we in beeld. Zijn ook in de infographic van het gebied opgenomen. De Vissersbond is ook uitgenodigd om vandaag deze bijeenkomst te volgen en we gaan ook graag met hen in gesprek. In dit gesprek gaan we ook graag in op de belangen van de fuikenvissers en in hoeverre we hiermee rekening kunnen houden, bijvoorbeeld tijdens de uitvoering van werkzaamheden.

Ja. We hebben voor dit project circa een keer per maand/twee maanden overleg met een ambtelijke begeleidingsgroep. Dit is met gemeente Lelystad, gemeente Dronten, provincie Flevoland en Rijkswaterstaat. We bespreken de gezamelijke belangen en kijken hoe we ons project met andere projecten in de regio zo goed mogelijk kunnen afstemmen. Een keer per kwartaal is er met dezelfde partijen ook bestuurlijk overleg.

Verschillende aspecten spelen hierbij een rol, is best een complex verhaal. Hierbij wordt o.a. gekeken naar: is de grasbekleding stevig genoeg, hoe zit het met de steenbekleding, slaan niet te veel golven over de dijk onder extreme condities, is de dijk stabiel genoeg etc. Hiervoor is een landelijke methodiek opgesteld die wij volgen en daarover rapporteren wij ook bij de Inspectie Leefomgeving en Transport.

De dijk moet voldoen aan de door de overheid opgenomen overstromingskansnorm in de Waterwet, gelijk aan de herhalingstijd van 1:10.000 jaar. In de artikel 2.2 en bijlage III van de Waterwet is de normering opgenomen voor normtraject 8-3, waar de IJsselmeerdijk deel van uitmaakt.

We bereiden ons voor op een situatie die we hopelijk nooit gaan meemaken en die zolang we meten ook nog niet meegemaakt hebben. We willen voorkomen dat er mogelijk in de toekomst problemen ontstaan. Dan zijn we te laat.

De dijk wordt nu verpacht en er zijn enkele pachters die schapen op de dijk houden. Na de uitvoering willen we de dijk op zich wel weer verpachten, maar we willen ook biodiversiteit (bloemrijke dijk). Met schapen op de dijk kan dit lastig worden dus wellicht verpachten wij het als hooiland en stemmen we het maaibeheer af op de grassoort en doelsoorten. We gaan hierover nog in gesprek met de pachters om dit verder uit te werken.

Wij focussen ons op de dijk en op de zone om en rond de dijk. Biodiversiteit gaat heel veel kanten op. Denk ook aan vogels, vogeltrek, paaiplaatsen voor de dijk en vooroevers. Het moet wel gaan om zaken die een relatie hebben met ons project, dus we zoeken het wel bij de dijk. En er moet interactie zijn met partijen die hiermee bezig zijn en dan ook voor beide partijen voordelen bieden. Het flora- en faunaonderzoek gaat hier niet over. Dat onderzoek speelt in deze fase. Dit is vooral gericht op de soorten die nu rond de dijk leven en in hoeverre eventuele werkzaamheden verstoringen opleveren bij deze soorten.

Dat weten we nu nog niet. Die uitdaging ligt bij de partij die uiteindelijk van ons de opdracht krijgt om het werk uit te voeren. Wel kijken we naar overlast i.v.m. de bereikbaarheid van bedrijven en havens en nemen we in het contract daar spelregels over op. Wij verwachten dat de uitvoering in 2024 start.

Tot 1 januari 2021 kunt u meedenken over bouwstenen, dus basisoplossingen voor een dijkverbetering. Ook via  de thematafels of u kunt uw idee via ijsselmeerdijk@zuiderzeeland.nl aan ons kenbaar maken. Dit kwartaal starten wij ook een belevingsonderzoek, i.v.m. coronatijd, digitaal. Naast een vragenlijst kunt u ook op een kaart ideeën en/of suggesties achter laten.

• Moet die dan niet versterkt worden? Die wordt toch ook belast. Hoeveel hoger wordt de dijk?

Parkhaven is een buitendijkse woonwijk. Wij hebben het over de primaire kering en daar valt Parkhaven niet onder. Buitendijkse gebieden vallen onder een ander programma. De bewoners van Parkhaven kunnen op termijn bijvoorbeeld wel overlast ondervinden van eventuele werkzaamheden.

Hierbij is veel geld gemoeid, dus moeten we alles heel zorgvuldig en zo efficiënt mogelijk doen. We moeten eerst nog veel onderzoeken doen en het participatieproces doorlopen. We wegen mogelijkheden af en werken toe naar een voorkeursbeslissing. Daarbij hoort ook de planuitwerking op hoofdlijnen en het doorlopen van alle procedures, zoals een milieueffectrapportage en de formele inspraak vergunningen.

Ja, daar houden wij zo veel mogelijk rekening mee en zoeken juist afstemming op dit gebied. We zijn al in gesprek met de gemeente Lelystad, gemeente Dronten, de provincie en enkele grote organisaties om te inventariseren welke plannen er zijn.

Ik denk niet dat we overlast en beperkingen (t.z.t.) kunnen voorkomen, we moeten per slot van rekening aan het werk en de dijk aanpakken. Wel kunnen we de uitvoerende partij uitdagen om met een slim en werkbaar plan te komen.

Een mooi voorbeeld dat dit kan en werkt, is de versterking van de Drontermeerdijk. We dachten eerst dat we deze dijk langdurig moesten afsluiten, misschien wel 200 dagen. Daarom hebben wij de verschillende aannemers uitgedaagd om ervoor te zorgen dat de weg zo mogelijk hoeft te worden afgesloten voor het werk aan de dijk. En dit heeft gewerkt. De aannemer die de opdracht heeft gekregen, heeft ervoor gezorgd dat de provinciale weg N306 geen enkele dag wordt afgesloten.

Om de huidige kwaliteiten van de dijken minimaal terug te laten komen in het nieuwe alternatief, stellen we een Ruimtelijk Kwaliteitskader op. Onderdeel daarvan is een belevingsonderzoek: d.m.v. enquêtes en op een kaart kunt u aangeven welke kwaliteiten de IJMD wat u betreft nu heeft of welke knelpunten u ervaart. Ruimtelijke kwaliteit is onderdeel van de afweging om te komen tot de beste voorkeursbeslissing.

• En had de dijk ook dezelfde functie namelijk water buiten houden. Sinds de aanleg zijn er geen incidenten geweest. Waarom is een versterking nodig, omdat destijds een verkeerde inschatting is gemaakt? Als het gebied achter de dijk meer ontwikkeld gaat worden dan heeft dat toch geen invloed op de sterkte van de dijk?

Met meer mensen en meer economische waarde achter de dijk, gaat ook de norm omhoog. De aanleg van de polder is nog maar 70 jaar geleden. Het is niet zo raar dat er nog geen incidenten zijn geweest. We hopen het ook niet mee te maken. Deze dijk mag nooit bezwijken. Dat betekent immers het einde van de Flevopolder. Daarom zijn die normen ook zo ontzettend streng en is de kans dat dit optreedt ook zo klein.

Ja, en niet alleen naar de Afsluitdijk, maar ook allerlei andere projecten. Er is veel kennisuitwisseling tussen de waterschappen en daarbij kijken we ook specifiek naar nieuwe innovaties.

• Het zou mooi zijn als al deze puzzelstukjes samen een geheel gaan vormen.

Zijn natuurlijk ook grote projecten in de regio, maar zit nog wel een stuk tussen. Ons huidige project stopt bij de Houtribsluizen bij Lelystad. Van onze kant ook een oproep om ons hierbij te helpen. Bijvoorbeeld welke specifieke wensen er zijn als het gaat om deze aansluiting.

De Baai van Van Eesteren is ingeklemd tussen de Lelystadse kust en de dijk naar Enkhuizen. Het is een oude wens om vanaf de kust in een directe lijn een verbinding te maken met de dijk naar Enkhuizen (in plaats van de huidige lus, waarmee je zo’n 10 kilometer moet omrijden). Dat maakt onderdeel uit van een landelijk programma van de provincies. Het zit niet in de scope van ons project, maar we weten dat dit al heel lang speelt. We staan open voor ontwikkelingen op dit idee. Zeker als dit onze eigen opgave voor de dijkversterking op een deel van ons traject vermindert.

Ja, lijkt ons een goed idee. Gaan we naar kijken als het zover is.

We hebben geen nieuwsfeed via de website. De actuele informatie kun je volgen via ons twitter of facebook account: https://twitter.com/Zuiderzeeland of https://www.facebook.com/zuiderzeeland(externe link)

We komen ook binnenkort met een nieuwsbrief.

Voor belangrijke mijlpalen en/of inspraakprocedures zetten wij ook advertenties in lokale kranten in. Daarnaast is het de bedoeling om ook live ontmoetingen te organiseren. Bijvoorbeeld inloopbijeenkomsten en thematafels. Helaas moeten wij onze plannen aanpassen vanwege de coronamaatregelen en vinden de komende bijeenkomsten toch digitaal plaats.

Over 20 jaar is de waterstand van het IJsselmeer, voor zover nu bekend, gelijk aan de huidige waterstand. Dit komt door de Afsluitdijk. Hierdoor is er niet een directe relatie tussen de zeespiegelstijging en de IJsselmeerdijk. Door het moeten spuien van het water wat door de IJssel wordt afgevoerd evenals overtollig water uit de omringende polders van het Marker- en IJsselmeergebied, heeft de klimaatverandering wel invloed op de IJsselmeerdijk. Omdat dit niet alleen de IJsselmeerdijk raakt maar alle dijken langs het IJsselmeer, is hier landelijk regie in genomen en zijn hierover afspraken gemaakt in het peilbesluit van het IJsselmeergebied. Hierbij is de volgende lijn gekozen: tot 2050 geen verandering, na 2050 stijgt het meerpeil met 1 cm/per jaar tot en met 2080. Daarna worden aanvullende maatregelen genomen in de vorm van pompcapaciteit tot 2100.

• En zo ja, wordt het fietspad dan alvast hoger gelegd?

Zie ook antwoord hierboven. Of dit betekent dat het fietspad uiteindelijk hoger komt te liggen, weten we nu nog niet. Dat is mede afhankelijk van de uiteindelijke voorkeursbeslissing voor de dijkversterking.

• Bijvoorbeeld ten behoeve van paai- en rustplaatsen voor vis. Zoals dat gebeurt in het project Wieringerhoek?

Klinkt als goed idee. We kijken sowieso naar de mogelijkheden van vooroevers, maar dan wel in eerste instantie vanuit onze eigen opgave. Uiteraard kijken we daarbij wel naar koppelkansen. Zoals in dit geval met bijvoorbeeld natuurorganisaties. Wij kennen zelf het project Wieringerhoek niet, maar gaan daar zeker naar kijken.

Weten we nu nog niet. Dat gaan we in deze verkenningsfase uitzoeken. Is dus mede afhankelijk van de uiteindelijke voorkeursbeslissing voor de dijkversterking.

• Achterliggende vraag over biodiversiteit: er worden meerdere projecten opgezet voor verbetering van de ecologie in het IJsselmeergebied. Het zou mooi zijn als daarin kan worden samengewerkt.

We hebben bij dit project oog voor meekoppelkansen. Met name als het gaat om onze projectdoelstellingen, zoals biodiversiteit.